نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

چکیده

فقیهان امامیه درباره‌ ولایت پدر بر دختر باکره رشیده در امر نکاح، آرای مختلف دارند. مشهور قدما و متأخران، قائل به سقوط ولایت، واستقلال باکره‌ رشیده در ازدواج بوده‌اند. در مقابل پاره‌ای از فقیهان گفته‌اند: امر نکاح او به دست ولیّ است و نظر خود او نقشی ندارد. برخی دیگر، تشریک میان دختر و پدر را برگزیده و پاره‌ای نیز اقوال دیگری را اختیار کرده‌اند. قانون مدنی ایران،  استقلال دختر بالغه رشیده را در امر ازدواج نپذیرفته است.
در این نوشتار، اقوال و دلایل مسئله از آیات و روایات و اصول، بررسی و استقلال باکره رشیده در امر نکاح، اثبات گردیده است. در پایان مقتضای عناوین ثانویه نیز در مسئله مورد توجه قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Father's Authority over the Marriage of His Adult Girls in the Light of Shiite Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Zeinol Abedin Najafi

Assistant Professor of Shahid Mahallati Higher Education Complex

چکیده [English]

Shiite jurisprudents' views on the father's authority over the marriage of his girl are different. Most of the jurists are of the opinion that she is autonomous in this regard. On the contrary, some argue that the marriage affair is in the hands of her guardian. Still others have adopted the view that both of them must share in the decision. Iranian Civil Law has not accepted the not-ever-married adult girl's autonomy. This paper, however, relying on the holy verses and authoritative traditions as well as on the fundamental principles of usul-e fighagrees with the girl's independent authority in marriage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • adult girl
  • adult widow
  • authority in marriage
  • permenant marriage
  • temporary marriage
منابع
1-  آخوند خراسانی، محمدکاظم، کفایة الأصول، قم، مؤسسة آل البیت، چاپ اول، 1409 ق.
2-  ‌ ابن برّاج، قاضی عبدالعزیز ، المهذّب،ج2، قم، مؤسسة‌ نشر اسلامی، 1406 ق.
3-  ‌ ابن حمزه، محمد بن علی، الوسیلة الی نیل الفضیلة، قم، مکتبة المرعشی النجفی، 1408 ق.
4-   ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
5-  ‌ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، قم، نشر الفقاهه، چاپ سوم، 1424 ق.
6-   ابن ماجه، محمد بن یزید قزوینی، سنن ابن ماجه، بیروت، دارالفکر، 1415 ق.
7-   ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالکتب العلمیه،[بی تا].
8-   امامی سید حسن،‌ حقوق مدنی، ج4، تهران، کتابفروشی اسلامیه، چاپ سوم، 1366.
9-  ‌ موسوی خمینی، روح الله، تحریرالوسیله، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1379.
10-             ______ ، توضیح المسائل، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1383.
11-             اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، قم، مکتبة المرعشی النجفی، 1403 ق.
12-             بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج23، قم، مؤسسه نشر اسلامی، [بی‌تا].
13-            بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، بیروت، دارالمعرفة، [بی‌تا].
14-            ‌تجلیل تبریزی، ابوطالب، معجم الثقات، قم، مؤسسة، النشر اسلامی ، چاپ دوم، 1363.
15-             جوهری، اسماعیل بن حمّاد، الصحاح، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، 1418ق.
16-             حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، بیروت، داراحیاء التراث العربی، [بی‌تا].
17-             حلبی، ابوالصلاح، الکافی فی الفقه، اصفهان، مکتبة الإمام امیرالمؤمنین، 1362.
18-             حلّی، یحیی بن سعید، الجامع للشرائع، قم، مؤسسة سیدالشهداء، 1405 ق.
19-             خوانساری، سید احمد، جامع المدارک، ج4، قم، مؤسسه‌ اسماعیلیان، چاپ دوم،‌1364.
20-             خوئی، سید ابوالقاسم ، مستند العروة (کتاب النکاح)، ج2، نجف، مطبعة الآداب،‌1404ق.
21-            ‌ سید مرتضی، علی بن حسین، الإنتصار، قم، منشورات الشریف الرضی، [بی‌تا].
22-             ______، مسائل الناصریات، تهران، مرکز البحوث و الدراسات العلمیه، 1417ق.
23-            ‌ شهید اول، محمد بن جمال الدین مکی، اللمعة الدمشقیة، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، 1410 ق.
24-             شهید ثانی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، چاپ سوم، 1425 ق.
25-             ______ , الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج5، بیروت، مؤسسة الأعلمی،[‌بی‌تا]
26-            ‌ صدوق، محمد بن علی بن حسین، من لایحضره الفقیه، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ دوم،1363.
27-             ______،‌ الهدایة فی الاصول و الفروع، قم، مؤسسه‌ امام هادی (ع) چاپ اول، 1418 ق.
28-             صفائی، سید حسین و اسدالله امامی، مختصر حقوق خانواده، تهران، نشر دادگستر، چاپ سوم، 1379.
29-             طباطبائی حکیم، محسن، مستمسک العروة الوثقی، ج14، قم، مکتبة المرعشی النجفی، 1404 ق.
30-            طباطبائی، سید علی، ‌ریاض المسائل، ج2، قم، ‌مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، 1420ق.
31-             طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم، ‌العروة الوثقی، ج2، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، [بی‌تا].
32-            ‌طریحی، فخرالدین،‌ مجمع البحرین، تهران، انتشارات کتابفروشی مرتضوی، چاپ دوم، 1365.
33-             طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، ج4،[بی‌جا]، المکتبة المرتضویة، 1351.
34-            ‌ ______، النهایة و نکتها، قم، مؤسسه نشر اسلامی،[بی‌تا].
35-            ______، تهذیب الاحکام، ج7، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1365.
36-            ______، الاستبصار، ج3، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1390 ق.
37-             ______، العدّة فی اصول الفقه، قم، ستاره، 1376.
38-             علامه‌ حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعة، قم، مکتب الإعلام الإسلامی، 1375.
39-            ______، قواعد الاحکام، ج3، ‌قم، مؤسسه نشر اسلامی، ‌چاپ اول، ‌1419 ق.
40-            ‌ فاضل هندی، محمد بن حسن اصفهانی، کشف اللثام، قم،‌ مؤسسه نشر اسلامی، 1420 ق.
41-             فاضل آبی، ‌حسن بن ابی طالب، کشف الرموز، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1408 ق.
42-             فخرالمحققین، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد، قم، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1389 ق.
43-             فیّومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم، دارالهجرة، چاپ اول، 1405 ق.
44-             قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم، دارالکتاب، چاپ سوم، 1404 ق.
45-            ‌کلینی، محمد بن یعقوب،‌ الفروع من الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1375.
46-            ‌ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، قم، مؤسسة آل البیت، چاپ اول، 1424ق.
47-             مجموعه آرای و حدت رویه دیوان عالی کشور، معاونت پژوهش ریاست جمهوری، چاپ اول،1380.
48-              محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ سوم، 1373.
49-             محقق داماد، سید مصطفی،‌بررسی فقهی حقوق خانواده،‌ [بی تا]، نشر علوم اسلامی، ‌چاپ دوم،‌1367.
50-             محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد، قم، مؤسسة آل البیت، چاپ دوم، 1415ق.
51-             مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، [بی‌جا]، انتشارات جهان،[بی‌تا].
52-             مفید، محمد بن محمد بن نعمان، المقنعه، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ دوم، 1410ق.
53-             مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهة (النکاح)، ج1، قم، مدرسة الامام علی بن ابی طالب (ع)، 1425ق.
54-             منصور، جهانگیر، قانون مدنی، تهران، نشر دیدار، چاپ ششم، 1379.
55-             مهر پور، حسین، مباحثی از حقوق زن، تهران، انتشارات اطلاعات، 1379.
56-            ‌ نجاشی، احمد بن علی،‌ رجال النجاشی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1407ق.
57-             نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1362.
58-             نراقی، احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه، ج16، قم، مؤسسة آل البیت، 1419 ق .
59-             نسائی، احمد بن شعیب، سنن النسائی، ج6، بیروت، دارالفکر، 1415.
CAPTCHA Image