نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق خصوصی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.

2 دانشیار دانشکده حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.

چکیده

نظریه‌ها شالودۀ اصلی علوم هستند. بررسی نظریه‌ها گاهی در سطح آثار و نتایج حاصل از آنهاست و گاهی از طریق مبانی سازنده آن­هاست. در مطالعه پسینی نگرش تحقیقات بر بررسی بنیان‌های نظریات به­عنوانِ پدیدارهایی موجود و یا به عبارت دیگر «پارادایم­های» نظریه است. براساسِ این متد تحقیق هر نظریه – فارغ از جزئیات نظریه یا عنوان آن- به‌طورِ مشخص در روند ساخت خود از مبادی هستی­شناختی و معرفت­شناختی مشخصی پیروی می‌کند. این مطالعه می‌کوشد تا با روش پسینی، مبادی معرفتی و هستی­شناختی نظریات را بررسی نماید. بر این اساس دو نظام عمدۀ حقوقی یعنی نظام حقوقی غرب با تمام فروع و سیستم­هایش و نظام حقوق اسلامی، از منظر پارادایمی مورد بررسی قرار خواهند گرفت. به­طورِ مشخص بررسی بنیان‌های اصلی حاکم بر تولید نظریات هریک از این دو نظام حقوقی نشان خواهد داد که امکان مقایسه میان نظریات این دو نظام، وابسته به تطبیق در مبادی هستی­شناختی و معرفت­شناختی پارادایمی است که نظریه در پرتوی آن تولید شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying the Possibility of Comparing the Legal Theory in Islamic law and the West law by Relying on Epistemological Principals

نویسندگان [English]

  • Mohamadreza Pendashtehpoor 1
  • Seyed Ali Alavi Ghazvini 2
  • Abd Ol Reza Alizade 2

1 PhD in private law, University of Tehran, Tehran, Iran.

2 Associate Professor, Faculty of Law, University of Tehran, Farabi Campus, Qom, Iran.

چکیده [English]

Theories are the basic basis of science. The study of theories is sometimes at the level of works and results from them, and sometimes through its formative foundations. In the a priori study, the attitude of research is based on the basis of theories of theories as available concepts or in other words, the paradigm of theory. Based on this method of research, each theory - regardless of the details of the theory or its title - specifically follows a certain epistemological and ontological level. This study tries to examine the theoretical and ontological points of theory by the way of a posteriori. Accordingly, two main legal systems, the legal system of the west with all the subsets, and the Islamic law system, would be examined in a paradigmatic perspective. In particular, the main basis on the production of theories of each of these two legal systems will show that the possibility of comparing these theories is the paradigm of adaptation in the ontological and epistemological bases of the theory in which theory is produced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Paradigm
  • Epistemology
  • Ontology
  • Fundamentalism
  • Coherence of Justification
  • Takhta’e
  • Tasvib
ـ اسپینوزا، باروخ (1396)، رساله الهیسیاسی، ترجمۀ علی فردوسی؛ چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ اسماعیلی، محسن، (1387)، قواعد فقه ]جزوۀ درسی[، دانشکده حقوق، دانشگاه امام صادق (علیه­السلام)، آرشیو شخصی.
ـ الاهیان، مجتبی؛ خادمی، مریم (1391)، «واکاوی نسبت به احکام و عنواین ثانویه نسبت به احکام و عناوین اولیه در فقه»، پژوهش‌های فقهی، دورۀ8، شمارۀ2، ص 59.
ـ ایمان، محمدتقی؛ ساداتی، کلاته (1392)، روش‌شناسی علوم انسانی نزد علمای مسلمان، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ـ بلیکی، نورمن (1393)، پارادایم‌های تحقیق در علوم انسانی، ترجمۀ حمیدرضا سیفی و دیگران، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ـ بن­حلاق، وائل (1388)، تاریخ تئوری حقوقی اسلامی، ترجمۀ محمد راسخ، چاپ اول، تهران: نی.
ـ کلی، جان (1388)، تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمۀ محمد راسخ، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
ـ جعفری­لنگرودی، محمدجعفر (1368)، تاریخ معتزله، چاپ اول، تهران: گنج‌دانش.
ـ چارلرمز، ای اچ (1390)، چیستی دانش تجربی، ترجمۀ احمد ‌‌بارانی و حسین ‌فلسفی، چاپ اول، قم: بوستان‌کتاب.
ـ حسین­زاده، علی­محمد (1388)، فقه‌ و کلام، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ـ حکیم، سیدمحمدتقی (1979)، اصول العامه للفقه المقارن، چاپ دوم، قم: آل البیت لاحیاء التراث.
ـ حیدری، علی‌نقی (1383)؛ اصول استنباط، چاپ اول، قم: دارالفکر.
ـ ‌پترسون، دنیس (1395)، مکاتب معاصر در فلسفه حقوق، ترجمۀ محمدمهدی‌ ذوالفقاری، چاپ اول، تهران: ترجمان.
ـ هیوم، دیوید (1395)، کندوکاوی در خصوص فهم بشری، ترجمۀ کاوه لاجوردی، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
ـ ام مارتین، رابرت (1394)، معرفت­شناسی، ترجمۀ نسترن ظهیری، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
ـ فیومرتن، ریچارد (1396)، معرفت­شناسی، ترجمۀ جلال پیکانی، چاپ اول، تهران: حکمت.
ـ سروش، عبدالکریم (1393)، قبض و بسط تئوریک شریعت، چاپ هفتم، تهران: صراط.
ـ شاخت، یوزف (1388)، دیباچه­ای بر فقه اسلامی، ترجمۀ اسدالله نوری، چاپ سوم، تهران: هرمس.
ـ صدر، محمدباقر (1416ق)، دروس فی علم الاصول، چاپ دوم، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
ـ غزالـی، امام‌محمـد (1390)، احیاء العلوم، ترجمـۀ مؤیدالدین محمـد خوارزمـی، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ غزالی، امام‌محمد (1417ه.ق)، مستصفی، چاپ اول، قم: دارالکتب العلمیه.
ـ فاضل استرآبادی، محمد (1377)، «شیخ مفید و نوسازی فقه شیعه»، فصلنامه فقه، دورۀ 17، شمارۀ 3، صص10-36.
ـ فردریک کاپلستون، فردریک (1380)، تاریخ فلسفه، ترجمۀ سیدجلال­الدین مجتبوی، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
ـ فیض، علی­رضا (1391)، عرف و اجتهاد، چاپ اول، تهران: مجد.
ـ قوام صفری، مهدی (1395)، آشنایی با اصطلاحات معرفت­شناسی، چاپ اول، تهران: دانش و اندیشه معاصر.
ـ کانت، ایمانوئل (1393)، نقد قوه حکم، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، چاپ هشتم، تهران: نی.
ـ کانت، ایمانوئل (1382)، فلسفه حقوق، ترجمۀ منوچهر صانعی دره­بیدی، چاپ سوم، تهران: نقش و نگار.
ـ کانت، ایمانوئل (1395)، نقد عقل محض، ترجمۀ بهروز نظری، چاپ سوم، تهران: ققنوس.
ـ لرر، کیث (1396)، نظریه معرفت، ترجمۀ مهدی عبداللهی، چاپ اول، تهران: حکمت.
ـ کوهن، تامس (1391)، ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمۀ سعید زیباکلام، چاپ سوم، تهران: سمت.
ـ زاگربسکی، لیندا (1392)، معرفت­شناسی، ترجمۀ کاوه بهبهانی، چاپ اول، تهران: نی.
ـ مجتهدشبستری، سیدمحمد (1388)، هرمونوتیک کتاب و سنّت، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
ـ مجتهدشبستری، سیدمحمد (1384)، تأملاتی در قرائت انسانی از دین، چاپ هشتم، تهران: طرح نو.
ـ محقق­داماد، سیدمصطفی (1388)، «تخطئه و تصویب از نظر غزالی و اصولیین امامی»، جاویدان خرد، دورۀ 6، شمارۀ 2، صص 111-121.
ـ محقق­داماد، سیدمصطفی (1390)، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، چاپ دوم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
ـ مطهری، مرتضی، (1384)، جهان­بینی اسلامی، چاپ چهاردهم، تهران: صدرا.
ـ مظفر، محمدرضا (1421ق)، اصول الفقه، چاپ چهارم، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ـ منتظری، حسینعلی (1415ق)، نهایه الاصول، چاپ اول، قم: تفکر.
ـ وایتمن ، پل جی (1389)، دین و فلسفه سیاسی، فاطمه مینایی، چاپ اول، تهران: هرمس.
ـ ولایی، عیسی (1387)، فرهنگ تشریحی اصطلاحات علم اصول، چاپ دوم، تهران: نی.
ـ Landesman, Charles (1997). An Introduction to Epistemology, New York: Willy Pub.
ـ Gordley, James R.; Mehren, von; Taylor, Arthur (2006), An Introduction to the Comparative Study of Private Law, Cambridge: Cambridge University Press.
ـ Guradze, Heinz (1952). Epistemological background of natural law, Notre-dame law review, Vol. 27, No. 3, pp. 360-378.
ـ Dore, Isaak Ismail (2013). The Epistemological Foundations of Law, Carolina: Carolina Academic Press.
ـ Crumley, Jack S. (1999). An Introduction to Epistemology, Toronto: Mayfield Pub.
ـ Lehrer, Keith (1997). Self-trust: A Study of Reason, Knowledge and Autonomy, London: Clarendon Press.
ـ Williams, Michael (1991). Unnatural Doubts: Epistemological Realism and the Basis of Scepticism, New jersey: Princeton University Press.
ـ Strawson, P.F. (1952). Introduction to Logical Theory (Routledge Revivals), London: Routledge.
ـ Satin, Mark (1976). Confessions of a young exile, Canada: gage pub.
ـ «جزوه معرفت شناسی» (1390)، مهدی سپهری، http://sadidisu.ir/notes/2015-06-08-05-41-25
CAPTCHA Image