نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان
2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه قم
چکیده
ملکیت و حق از جملة مهمترین آثار اعمال و وقایع حقوقی است. نسبت و رابطة بین ملکیت و حق از مباحث مورد اختلاف فقها و حقوقدانان است. از طرف دیگر نظام‌های حقوقی نیز در این باره دیدگاه‌های متفاوتی دارند. تحلیل مفهوم و ماهیت ملکیت و حق می‌تواند از خلط بین این مفاهیم و آثار آن‌ها جلوگیری کند. در این مقاله، این پرسش مطرح شده است که ماهیت و اسباب حدوث، انتقال و زوال ملکیت و حق در حقوق ایران و فرانسه چیست؟ از نتایج تحقیق آن است که در حقوق ایران، ملکیت و حق، قسیم یکدیگرند و هیچ یک در ذیل دیگری قرار نمی‌گیرد. ملکیت، نوعی اضافة اعتباری بین مالک و مملوک است و وجود موضوع آن در عالم خارج لازم نیست. متعلَق ملکیت می‌تواند عین (اعم از معین، کلی در معین و کلی فی الذمّه) یا منفعت (اعم از منفعت شخص، حیوان و شیئ) باشد. حق، توانایی خاصی است که متعلَق آن فعل است. این در حالی است که در حقوق فرانسه، ملکیت یکی از انواع حق است و حق رابطة حقوقی است که شخص به موجب آن بر مالی به صفت مالکیت یا ذی‌حق تسلط خواهد داشت. در حقوق ایران حدوث ملکیت به موجب اعمال حقوقی میسر است، اما حدوث حق به موجب واقعة حقوقی نیز صورت می‌گیرد و انتقال و زوال ملکیت و حق نیز به موجب اعمال و وقایع حقوقی واقع می‌گردد. در حقوق فرانسه حدوث، انتقال و زوال حق به موجب اعمال و وقایع حقوقی صورت می‌گیرد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Comparative Analysis of the Concept, Causes of Creation and Transfer and Extinguishment of "Ownership" and "Right" in Iranian and French Law
نویسندگان [English]
- Alireza Fasihizadeh 1
- Azam Heidari 2
1 Assistant Professor of Law, University of Isfahan
2 PhD student in Private Law, Faculty of Law, Qom University
چکیده [English]
Ownership and right are among the most important legal effects of juridical acts and facts and different legal systems have different viewpoints on them. Relationship between the ownership and right is a disputable issue among lawyers and jurists. Analysis of the concept and nature of the ownership and right can help prevent mixing up these concepts and their legal effects. In this research, we have discussed the concept and causes of transfer and extinguishment of ownership and right in Iranian and French law. The results of this research show that in Iranian law, ownership and right are quite independently of one another and none of them is wholly covered by the other. Moreover, ownership is a contractual relationship between the owner and the owned object and its subject is not necessary to be in the outside world. Subject of the ownership can be a visible object (both specified and unspecified objects) or a type of benefit. Right is a special ability that its subject is an act. In French law, ownership is a type of right. Right is a legal relationship, through which the owner gains authority on the owned object as a proprietor or beneficiary. In Iranian law, the creation of ownership is possible through juridical acts, whereas the creation of right is possible through both juridical acts and facts. The transfer and extinguishment of the ownership and right are also done through juridical acts and facts. Similarly, in French law, all the creation, transfer and the extinguishment of right are done through both juridical acts and facts.
کلیدواژه‌ها [English]
- : Ownership
- Right
- Juridical act
- Juridical Fact
منابع
الف- فارسی
- الشریف، محمد مهدی، منطق حقوق، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1392.
- امامی، سید حسن، حقوق مدنی، جلد 1 و 2، تهران، انتشارات اسلامیه، 1372.
- جعفری لنگردی، محمد جعفر، فرهنگ عناصر شناسی، تهران، گنج دانش، 1382.
- _________، حقوق مدنی: وصیت، تهران، ابن سینا، 1350.
- __________، الفارق، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1386.
- جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد 3، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ اول، 1426.
- حقیقت‌پور، حسین، امام، سید محمدرضا، «بازپژوهی اعراض از ملکیت در فقه و حقوق»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول،1391، شمارة 89.
- شهیدی، مهدی، حقوق مدنی: عقود معین، جلد1، تهران، مجد، چاپ پانزدهم، 1391.
- _________، حقوق مدنی: تشکیل قراردادها وتعهدات، تهران، مجد، چاپ هشتم، 1390.
- صفایی، سید حسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی اشخاص و اموال، تهران، میزان، چاپ چهارم، 1383.
- فصیحی‌زاده، علیرضا، «تفویت منفعت و مبانی ضمان آوری آن»،فصلنامة حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی،1390، شمارة3.
- __________، اذن و آثار حقوقی آن، چاپ دوم، تهران، بوستان کتاب، 1380.
- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی عقود معیّن، جلد1، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ یازدهم، 1391.
- _________، نظریة عمومی تعهدات. تهران، میزان، چاپ ششم، 1391.
- _________، حقوق مدنی: درسهایی از شفعه، وصیت و ارث، تهران، میزان،چاپ هفتم، 1385.
- محقق داماد، سید مصطفی، قواعد فقه، جلد1و 2، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ دوازدهم، 1406.
- انصاری، مرتضی، المکاسب، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1420.
- _______، فرائد الاصول، جلد3، قم، مجمع الاسلامی،1419.
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، جلد10، قم، نشر ادب الحوزه، 1405.
- حسینی حائری، سید کاظم، فقه العقود، جلد 1، قم، مجمع اندیشه اسلامی، الطبعه الثانیه، 1423.
- خویی، ابوالقاسم، مستند فی شرح العروه الوثقی – الاجاره، تقریرات شیخ مرتضی بروجردی، قم، مؤسسه احیاء آثار امام خویی، الطبعه الثانیه، 1426.
- ــــــــــــــــ، مصباح الفقاهه، جلد 2 و 4، قم، مکتبه الداوری، چاپ اول، 1377ق.
- سعد، نبیل ابراهیم، منصور، محمد حسین، مبادی القانون المدخل الی القانون- نظریه الالتزامات، بیروت، دارالنهضه العربیه، 1995.
- غروی اصفهانی، محمد حسین، حاشیه المکاسب، جلد 1، بی جا، محقق، چاپ اول، 1418.
- __________، نهایه الدرایه، جلد 1، قم، انتشارات سید الشهداء، چاپ اول، 1374.
- غروی، میرزا علی، التنقیح فی شرح المکاسب (کتاب البیع- تقریرات المحقق الخویی)، جلد 36، چاپ اول، قم، مؤسسه احیاء آثار امام خویی، 1425.
- ابن قدامه، عبداللّه بن احمد، المغنی، جلد 6، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا.
- قدیری، محمد حسن، کتاب البیع- تقریر بحث السید الخمینی، تهران، مؤسسه تنطیم و نشر آثار امام خمینی، الطبعه الاولی، 1418.
- کیره، حسن، المدخل الی القانون، مصر، منشأه المعارف بالإسکندریه، 1969.
- مظفر، محمد رضا، حاشیه المظفر علی المکاسب، جلد 1 و 2، قم، حبیب، چاپ اول، بی‌تا.
- موسوی خمینی، سید روح اللّه، البیع، جلد 1، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، الطبعه الاولی، 1421.
- نائینی، محمد حسین، منیه الطالب، جلد 1، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، 1418.
- نراقی، احمد بن محمد، عوائد الایّام، بی جا، مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، الطبعه الاولی، 1417.
- Aubry et Rau, Cours de Droit Civil Français d’après La Method de «Zachariae », t. 2, par Esmein, Paris, 1964.
- Barret, Olivier, Vente (3o Effets), Rép. civ. Dalloz, 2007.
- Baudry-Lacantinerie et Chauveau, Traité Théorique et Pratique de Droit Civil, Des Biens, 3e éd., t. 6. Paris, 1905.
- Brenner, Claude, Act- Dalloz, Paris, 2012.
- Code Civil, Paris, 2014.
- Code de la propriété intellectuelle, Paris, Litec, 2003.
- Flour, Jacqes- Aubert, Jean luc et E. Savaux, Les Obligations, Le Rapport d’obligation, 5e éd., t 3, Sirey, coll, 2007.
- Gaudemet,Jean, Le Droit Privé Romain, Paris, Montchrestien, 1998.
- Ghestin, Jacques et Desche, Bernard, Traité des Contrats : La Vente, L.G.D.J. Paris, 1990.
- Guidec, Raymond et Chabot, Gérard,Succession (1° Dévolution),Rép. civ. Dalloz, 2009.
- Mazeaud (H., J., L.), Chabas (F.), Leçons de Droit Civil, Obligations, Théorie Générale, t. 2, v. 1, 9e éd., par F. Chabas, 1998.
- Mazeaud et Chabas, Leçons de Droit Civil.Biens : Droit de Propriété et ses Démembrements, t. 2, 2e vol, 7e éd., par Chabas, Montchrestien, 1989.
- Planiol, Marcel et Ripert, Georges, Traité Pratique de Droit Civils Franais, tome III Les Biens 2e éd. par Maurice Picard, Paris, 1955.
- Rieg, Alfred, Usufruit, Rép. Civ. Dalloz, 1990.
- Seriaux, Alain, Propriete, Rép. civ. Dalloz,2009.
ب- عربی
ج- فرانسه
)
ارسال نظر در مورد این مقاله