نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
2 دانشجوی دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
برای مواقعی که حکومت توانایی مقابله با تجاوز یا جلوگیری از وقوع آن را ندارد، در فقه و قوانین موضوعه ابزارهای بازدارنده‌ای بیان شده است. اولین عامل، مراقبت همگانی بر اساس آموزه نهی از منکر است و عامل دومِ بازدارندگی مجرم (از تجاوز)، دفاع مشروع می‌باشد که البته باید برای جلوگیری از سوء استفاده ننمودن از این حق ضمانت اجرایی وجود داشته باشد تا عمل مدافع، از میزان متعارف تجاوز ننماید. نوع برخورد با مدافعِ متجاوز در قوانین ایران برخلاف فقه شیعی، به طور دقیق مشخص نشده است. اگرچه فقه شیعی در تشریع مواضع خود در این زمینه، از مواضعی که قوانین آمریکا پس از گذشت چندین دهه و پیمودن مراحل متعدد به آن رسیده است، سبقت دارد، با این حال در عملیاتی کردن این آموزة اسلامی، نظام حقوقی ایران در مقایسه با حقوق آمریکا به توفیقاتی نائل نشده است. این نوشتار در صدد آن است تا با درنگی مجدد در متون فقهی و استفاده از تجربیات نظام‌های کیفری ایران و آمریکا به بررسی مفهوم تجاوز و آثار آن در مصادیق مختلف دفاع مشروع (همچون لصّ و دکترین قلعه) بپردازد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Comparative Study of Non-Compliance with Proportionality Requirement in Islamic Fiqh and American Legal System
نویسندگان [English]
- Sayyed Mohammad Hoseini 1
- Iman Rahimipoor 2
2 PhD student in criminal law and criminology, Tarbiat Modares University
چکیده [English]
When the government is not able to counter aggression or prevent it, in Fiqh and Statutes there have been stated deterrence tools. The first factor is universal watch based on the doctrine of forbidding evil and the second deterrence factor is self-defense. In order to prevent the abuse of such a right, there must be some legal sanction to ensure that the defender does not exceed what is reasonable. Unlike Shi’a Islamic fiqh, Iranian law does not identify the kind of action an aggressive defendant may have recourse to. Shi’a fiqh seems pioneer in this regard compared to American legal system which after decades and taking multiple steps has come to introduce it. However, in practice, Iranian legal system in comparison with USA legal system has not achieved any success. This article attempts to study the concept of aggression and its effects on different instances of self-defense (i.e. Burglary and Castle Doctrine) by examining fiqh texts, and Iran and USA penal systems experience.
کلیدواژه‌ها [English]
- Aggression
- Imperfect Self-Defense
- Voluntary Manslaughter
- Theft
- Castle Doctrine
منابع
الف- فارسی
- اباذری فومشی، منصور؛ دفاع مشروع در دیوان عالی کشور، تهران، انتشارات خط سوم، 1389.
- اردبیلی، محمد علی؛ حقوق جزای عمومی، جلد 1و2، انتشارات میزان، چاپ چهارم، 1382.
- بندر ریگی، محمد؛ منجد الطلاب، انتشارات حر با همکاری نشر سبحان، چاپ اول، 1378.
- پیمانی، ضیاءالدین؛ تفصیل قواعد دفاع مشروع در حقوق جزای ایران، انتشارات دانشگاه ملی ایران، 1357.
- العطار، داود؛ دفاع مشروع و تجاوز از حدود آن، مترجم بهمن رازانی، انتشارات باز، 1378.
- گلدوزیان، ایرج؛ حقوق جزای عمومی ایران، جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ نهم، 1385.
- لفو، واین آر؛ قتل در نظام کیفری ایالات متحدة آمریکا، مترجم حسین آقایینیا، تهران، انتشارات پیام دار، 1383.
- معین، محمد؛ فرهنگ فارسی معین، انتشارات دیدگاه با همکاری نشرندا، چاپ دوم، 1382.
- میر محمد صادقی، حسین؛ جرائم علیه اشخاص، نشر میزان، چاپ اول، 1386.
ب- عربی
10.قرآن مجید
11.خویی، ابوالقاسم؛ مبانی تکمله المنهاج، جلد 1، العلمیه(قم)، 1396هـ.ق.
12.الحر العاملی، محمد بن حسن؛ وسائل الشیعه(آل البیت)، جلد 28 و 29، مؤسسه آل البیت علیهم الاسلام لاحیاءالتراث بقم المشرفه، 1414 هـ.ق.
13.حلی، ابن ادریس؛ السرائر، جلد 3، مؤسسه النشر الاسلامی (قم)، 1410هـ.ق.
14.المحقق الحلی؛ شرایع الاسلام، جلد 4، طبع بموافقه مؤسسه الوفاء (بیروت)، 1409 هـ.ق.
15.سبزواری، سید عبدالاعلی؛ مهذب الکلام فی بیان الحلال والحرام، ج28، انتشارات فجر ایمان، 1383.
16.الموسوی الخمینی، روح الله؛ تحریر الوسیلة، جلد اول، دارالکتب العلمیه(قم)، 1390 هـ.ق.
17.الشهید الثانی، زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی جبعی؛ مسالک الافهام، جلد 15، مؤسسه المعارف الاسلامی(قم)، 1416 هـ.ق.
18.الطوسی، محمد بن حسن؛ المبسوط، جلد 7، المکتب المرتضویه لاحیاء آثار الجعفریه، 1351.
19.نجفی، محمد حسن؛ جواهرالکلام، جلد 41، دارالکتب الاسلامی(طهران)، 1363.
20.طباطبایی، سید علی؛ ریاض المسائل، جلد 13، مؤسسه النشر الاسلامی(قم)، 1422 هـ.ق.
21.فاضل اصفهانی، بهاءالدین محمد؛ کشف اللثام، جلد 10، مؤسسه النشر الاسلامی(قم)، بیتا.
ج- لاتین
- Betz, Adam Thomas; 2006, Rights, Self-Defense, and Responsibility, Illinois Wesleyan University.
- Daggett, Robert S; 1955, Evidence: Wrongful Death: Self-Defense, Burden of Proof, California Law Review.
- Diamond, Gregory A; 2002, Justify Lethal Self-Defense against Incapacitated Batterers, Columbia Law Review Association.
- Ferzan, Kimberly Kessler; 2005, Justifying Self-Defense, Springer publication.
- Garner, Bryan A; 2004, Black’s Law Dictionary, West & Thomson business.
- Lafave, Wayn R; 2004, Criminal law, West & Thomson publication.
- Liptak, Adam; 2006, 15 States Expand Right to Shoot in Self-Defense, National Rifle Association Publication.
- Morse, Stephen J; 1990, Psychological Self-Defense as a Justification for Homicide, Springer Publication.
- MPC Sections, Dave Horan; Criminal Law, Fall 1997 & Winter 1998 - Prof. Schulhofer.
- Reinhart, Christopher; 2007,Castle Doctrine and Self-Defense, Olr Research report.
- Simons, Kenneth W; 2005, Self-Defense: Reasonable Beliefs or Reasonable self-control?, University of California.
- The 2006 Florida Statutes: Title XLVI, Chapter 776: Justifiable Use of Force, 776.013.
- State v. Thompson, 544 N.W.2d 8 (Minn. 1996).
- Swann v. United States, 648 A.2d 928 (D.C. App. 1994).
- Shorter v. people, 2 N.Y. 193, 51 Am. Dec. 286 (1849).
- State v. Ordwey, (1992)
- State v, Clay , 297 N.C 555,265 S.E.2d 176 (1979).
- United States v. Black, 692 F.2d 314 (4th Cir.1982).
- Stewart v. State, 672 So.2d 865 (Fla.App 1996).
- Commonwealth v. Cataldo, 423 Mass. 318, 668 N.E2d 762 (1996).
- State v. Moore, 158 N.J. 292, 729 A.2d 1021 (1999).
- Jupe v. State 86 Tex.Crim.573, 217 S.W. 1041 (1920).
- People v. Johnson, 2I11. 2d 165, 117 N.E.2d (1954).
- People v, Williams, 56, I11.App.2d 159, 205 N.E.2d 749 (1965)
)
ارسال نظر در مورد این مقاله