نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

• حسین میرمحمد صادقی

دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

امروزه تدوین قواعد اخلاقی برای حرفه‌های مختلف به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر در سراسر دنیا تبدیل شده و این نکته کاملاً پذیرفته شده است که بدون وجود قواعد اخلاقی نمی‌توان به کارکرد درست قواعد صرفاً حرفه‌ای و صنفی در رشته‌ها و حرفه‌های مختلف امیدوار بود. در حوزة تجارت و کسب و کار نیز چنین نیازی از سال‌ها پیش احساس شده و تبدیل به یکی از دغدغه‌های مهم در محیط‌های دانشگاهی و بازرگانی جهان و حتی نهادهای بین‌المللی شده است، به طوری که دانشگاه‌های مهم دنیا شروع به ارائة دوره‌هایی در زمینة اخلاق تجارت نموده‌اند و شرکت‌های عمده و بزرگ نیز نسبت به تدوین منشورهای اخلاقی، که فعالیت‌های تجاری آن‌ها باید در چارچوب آن منشورهای اخلاقی انجام شود، اقدام کرده و نهادهای بین‌المللی نیز پیمان‌هایی را برای پیوستن شرکت‌های تجاری به آن‌ها تدارک دیده‌اند. بدین ترتیب، شاید دور نباشد زمانی که داشتن کدها و مقررات اخلاقی همان قدر برای باقی ماندن یک شرکت و فعال تجاری در حوزة رقابت‌های جهانی اجتناب‌ناپذیر باشد که برخوردار بودن از اصول فنی و حرفه‌ای و قیمت‌های رقابتی برای نیل به چنین هدفی ضروری است.
خوشبختانه قواعد اخلاقی هم در آموزه‌های فقهی راجع به کسب و کار بازتاب قابل توجهی داشته و برای آن‌ها ضمانت اجراهای مذهبی و حتی حقوقی پیش‌بینی شده است و هم در گذشتة نه چندان دور مورد عمل فعالان اقتصادی در بازارهای سنتی کشورمان بوده است. در این مقاله، ضمن بررسی تفصیلی و مصداقی چگونگی انعکاس قواعد اخلاقی در قوانین راجع به تجارت و کسب و کار در حقوق اسلام و ایران، و اشارة تطبیقی به قوانین برخی از کشورهای دیگر در این زمینه، اجرایی کردن این آموزه‌ها از سوی دولت و نهادهای صنفی در راستای اخلاقی‌تر کردن تجارت و حفظ زمینة رقابت در اقتصاد جهانی توصیه شده است.

کلیدواژه‌ها

• اخلاق
• کسب و کار
• منشور اخلاقی
• اقتصاد جهانی
• حقوق تجارت اسلامی

عنوان مقاله [English]

Reflection of Rules of Ethics on the Iranian and Islamic Law of Commerce

نویسنده [English]

• Hossein Mir Mohammad Sadeghi

Associate Professor of Shahid Beheshti University

چکیده [English]

There are many professions with codes of ethics, the violation of which may be followed by certain sanctions. Examples include lawyers, judges, accountants, doctors and bankers.   In the field of business and commerce also, particularly in this age of globalization, a need has long been felt to have codes of business ethics. This concern has led universities to have various courses on this subject and large companies to have codes of ethics applicable to their activities and even international entities to have global pacts on this subject.
By the lapse of time, the importance of these codes has increased. So, one can say that, in the near future, companies without a proper code of ethics will lose the market to their competitors in the same way that a company without technical and professional capabilities will do so.
Fortunately, rules of ethics have well been reflected in the contents of the Islamic law of commerce, and were used to be observed by merchants in the traditional markets of Iran. In this article, reflection of rules of ethics on the Islamic law of commerce has been discussed by giving various examples and making comparisons to the laws of Iran and certain other countries. The conclusion made is that such teachings should be put into practice by the government, N. G. O.’s, chambers of commerce, trade unions, etc. to make sure that a more ethical approach to commerce and business is adopted and, thus, a more active role is played in the global trade in the age of globalization.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ethics
• Business
• Ethical Charts
• Global Economy
• Islamic Law of Commerce