نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محمود جلالی ¹
• امیر مقامی ²

¹ استادیار حقوق دانشگاه اصفهان

² کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل

چکیده

از 29 آوریل 1993 تاکنون قریب 12 سال از عمر کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی می گذرد. این کنوانسیون به همراه معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و کنوانسیون منع سلاح‌های بیولوژیک، قسمت اصلی حقوق بین‌الملل مخاصمات مسلحانه و خلع سلاح محسوب می‌شود. توسعه و تدوین این شاخه از حقوق بین‌الملل، موجب تعهّد دولت‌ها نسبت به جرم‌انگاری، محاکمه و مجازات مرتکبان جنایات جنگی شده ‌است. در این راستا، پس از تصویب اساسنامه دیوان بین‌المللی کیفری، کشورها تمایل بیشتری برای پذیرش و جرم‌انگاری این جنایات در حقوق داخلی از خود نشان داده‌اند. همچنین کاربرد سلاح‌های شیمیایی در جنگ یکی از موضوعاتی‌است که می‌تواند در صلاحیت دیوان بین‌المللی کیفری قرار گیرد. ایران همچنان مشغول بررسی موضوع الحاق یا عدم الحاق به دیوان مذکور است. با توجه به اصل «تکمیلی بودن صلاحیت دیوان» و قاعده فقهی «نفی سبیل»، در صورت الحاق، این کشور ضرورت جرم‌انگاری جنایات مذکور را بیشتر احساس خواهد کرد. البته ایران اکنون نیز براساس معاهدات 1949 ژنو و 1993 پاریس برای جرم‌انگاری این جرائم تعهّداتی دارد که هنوز به آن‌ها عمل نکرده ‌است. منطق سیاسی نیز اقتضا می‌نماید این جرائم در حقوق داخلی شناسایی شوند. این کار نه‌تنها مغایرتی با موازین اسلامی ندارد بلکه تعقیب و مجازات مجرمان جنگی از نظر تئوریک، دارای سابقه فقهی است. به علاوه، جرم‌انگاری سلاح‌های شیمیایی به طور خاص، سبب تقویت عرف بین‌المللی در این زمینه بوده و ایران نیز صلاحیت رسیدگی به این جنایت را درصورت وقوع در قلمرو ایران، خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

• جرم‌انگاری
• جنایات جنگی
• سلاح‌های شیمیایی
• حقوق کیفری ایران
• دیوان بین‌المللی کیفری

عنوان مقاله [English]

Interaction of International and Iranian Law in Criminalization of the ‘Use of Chemical Weapons’

نویسندگان [English]

• Mahmoud Jalali ¹
• Amir Maghami ²

¹ ا Assistant Professor of Law, University of Isfahan

² Master of International Law

چکیده [English]

World is approaching the 12th anniversary of the Chemical Weapons Convention's (CWC) entry into force. This Convention together with the NPT and Biological Weapons Convention form an important part of international law of armed conflict and disarmament. The progressive development and codification of this branch of international law has created obligations for all States to criminalize, try and punish war criminals. Particularly, after the adoption of the Statute of International Criminal Court (ICC), States have demonstrated more readiness to incorporate this crime into their domestic legal systems. The use of chemical weapons in wartime is also among the crimes, which may fall within the jurisdiction of the ICC. Iran has not yet ratified the Statute of the ICC. Should it decide to accede, in the light of the principle of ‘complementarity’ and considering the rule of ‘rejection of foreign dominance’ or Nafy-e Sabil in Islam, it would much more need to take note of necessity of criminalization of the use of chemical weapons. Currently, the country is under obligation by the 1949 Geneva Conventions and the 1993 CWC to make use of such weapons criminalized, though has not yet done so. Furthermore, there is no conflict between its criminalization and the Islamic principles. There are even instances of prosecution and punishment of war criminals in the Islamic jurisprudence. Moreover, criminalization of the use of chemical weapons would support the strength of customary international law on the subject and the Iranian courts would have jurisdiction to prosecute criminals who may commit this crime in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

• Criminalization
• War Crimes
• Chemical Weapons
• Criminal Law of Iran
• International Criminal Court