دوفصلنامۀ علمی حقوق تطبیقی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

فایل های مرتبط

راهنمای داوران

داوران سال جاری

مبانی تطبیق‌پذیری قوانین اسلامی با تحولات اجتماعی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار حقوق دانشگاه اصفهان

چکیده

تاریخ, نظامهای حقوقی فراوانی را سراغ دارد که پس از یک دوره حاکمیت درخشان، به علت عدم قابلیت سازگاری با تحولات اجتماعی، مسیر افول را طی کرده,از خاطرة جوامع بشری محو شده­اند. اما حقوق اسلام دارای جوهره­ای پویا و مکانیسمی درونی است که هماهنگی آن را با تحولات زندگی تضمین می­کند. قابلیت انعطاف قوانین اسلام و امکان انطباق آن با شرایط زمانی و مکانی هر دوره، سبب می شود که حقوق اسلامی همواره در قالبهای تراز  زمان ارائه شود و بدون آنکه اصول و مبانی آن مخدوش گردد، قوانین آن در برآوردن نیازهای جوامع مختلف بشری در طول اعصار، توانایی  لازم را داشته باشد.در واقع, نظام حقوقی اسلام موجودی زنده است که با حفظ هویت اصلی و ثابت خود، بر اساس متغیرهای  گوناگون زمانی و مکانی به حیات خود ادامه می‌دهد.
در این مقاله, عوامل و اهرمهایی که  قابلیت انطباق قوانین اسلامی با تحولات اجتماعی نتیجه کارکرد آنهاست, مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Adaptability of Islamic Pules to Social Developments

نویسنده [English]

  • Seyed Mohammad Sadegh Tabatabaei

چکیده [English]

History has witnessed several legal systems that were brilliantly dominant for a while but disappeared because of the lack of adaptation to the social developments of their times.
Islamic Law, however, enjoys a dynamic internal mechanism that ensures its coordination with changes in human life through ages. The flexability of the Islamic Law and the possibility of its adaption to the circumstances of the time and the place of each era has provided the grounds for the Islamic Law to be presented in forms adapted to the given time. The Islamic Law has been able to meet the needs of human societies during ages while keeping its basic principles constant. In fact the Islamic Law is a living mechanism that kept its real identity thanks to its diverse local and temporal variables. In this article the author tries to shed some light on the factors that have made it possible for Islamic Law to adapt well to social changes

کلیدواژه‌ها [English]

  • islamic law
  • lagislation
  • flexibility of law
  • silence of law
  • individual legal reasoning
مراجع
منابع
1_ ابن سینا، شفا، با تعلیقات صدرالمتالهین شیرازی، انتشارت بیدار، بی تا.
2_ اقبال لاهوری، محمد، احیای فکر دینی در اسلام، ترجمة احمد آرام، تهران، کانون نشر پژوهشهای اسلامی، 1356.
3_ اندرسون، نورمن، تحولات حقوقی جهان اسلام، ترجمة فخرالدین اصغری، جلیل قنواتی و مصطفی فضایلی،چ اول، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی،  قم، 1376.
4_  تیموری، ابراهیم، تحریم تنباکو، چ سوم ، شرکت سهامی کتابهای جیبی، تهران، 1361.
5_ جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مکتبهای حقوقی در حقوق اسلام، چ دوم، انتشارات گنج دانش، تهران، 1370.
6_ جناتی، محمد ابراهیم، ادوار اجتهاد، چ اول، انتشارات کیهان، تهران، 1372.
7_ حکیم، محمدتقی، الاصول العامه للفقه المقارن، دارالاندلس، نجف، 1383ق.
8_ حلی (علامه)، حسن بن یوسف، کشف المراد  فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح و تعلیق حسن حسن زاده آملی، چ پنجم ، موسسة نشر اسلامی، قم، 1415 ق.
9_ حلّی، حسین، بحوث فقهیه، چ چهارم، موسسة منار، نجف، 1415.
10_ حکیمی، محمد رضا، مجلة آینه پژوهش، سال دوم. شمارة چهارم. آذر و دی 1370، صص 74-65.
11_ خمینی (ره) ، روح الله ، مکاسب، چاپخانه اطلاعات ، تبریز، 1375 ق .
12_ ____ ، ولایت فقیه، چ اول، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) ، تهران، 1373.
13_ ____ ، صحیفة نور، چ اول،  انتشارات سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی ، تهران، 1369.
14_ داوید، رنه، نظامهای بزرگ حقوقی معاصر، ترجمة دکتر حسین صفایی و دکتر محمد آشوری و دکتر عزت اله عراقی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چ دوم، 1369.
15_ رجحان، سعید، فتوا و مکانیسم آن، چ اول، انتشارات حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی،  تهران، 1378.
16_ رحیمیان، سعید، مقالة «شیوة اکتشاف ملاک و نقش آن در تغییر احکام»، مجلة نقد و نظر، سال دوم، شماره پنجم، زمستان 1374، صص 205-182.
17_  صالح، صبحی، نهج البلاغه، انتشارات هجرت، قم، 1395 ق .
18_  صدر, محمد باقر، اقتصادنا، چ بیستم، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، 1987 میلادی .
19_ ____ ، الفتاوی الواضحه، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، بی تا.
20_ طباطبائی‌یزدی، سیدمحمدکاظم، العروه الوثقی، چ اول،دارالاسلامیه، بیروت،1410ق.
21_ طباطبائی، علامه سید محمد حسین، بررسیهای اسلامی، به کوشش سید هادی خسروشاهی، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، بی تا.
22_ ____ ، مجموعه مقالات، بکوشش هادی خسرو شاهی، چ اول، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، تهران، 1371.
23_ ____ و دیگران، مرجعیت و روحانیت، شرکت سهامی انتشار ، تهران، بی تا .
24_ عوده، عبد القادر، التشریع الجنایی الاسلامی فی المذاهب الخمسه مقارناً بالقانون الوضعی، تعلیق اسماعیل صدر، موسسه البعثه، تهران، 1402 ق .
25_ غزالی، محمد، المستصفی،‌ چ اول، دار صادر، بیروت، 1995 م.
26_ قمی، ابن بابویه  (شیخ صدوق) ، من لایحضره  الفقیه، چ دوم،  مؤسسة نشر اسلامی، قم ، 1363 .
27_ کلینی، محمد بن یعقوب، فروع کافی، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، چ سوم، دار الکتب الاسلامیه، تهران،، 1367.
28_ ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­____ ، اصول کافی، تصحیح علی اکبر غفاری، چ چهارم، دار الکتب الاسلامیه، ، تهران، 1365.
29_ محمصانی، صبحی رجب، فلسفة قانون­گذاری در اسلام، ترجمة اسماعیل گلستانی، تبریز، انتشارات امید یزدانی با همکاری انتشارات فرانکلین ، چ اول، 1346.
30_  مغنیه، محمد جواد، الاسلام بنظرة عصریه، چ چهارم، دار التیار الجدید و دار الجواد، بیروت، 1411 ق .
31_ مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، چ پانزدهم، انتشارات صدرا، تهران، 1370.
32_  ____، اسلام و مقتضیات زمان، چ ششم، انتشارات صدرا، تهران, 1374.
33_  ____ ، ختم نبوت،  چ دهم، انتشارات صدرا، تهران، 1375.
34_ مهریزی، مهدی، فقه پژوهی، چ اول، انتشارات وزارت ارشاد، تهران، 1379.
35_ نائینی، محمدحسین، تنبیه الامه و تنزیه الملّه، چ پنجم، شرکت سهامی انتشار، تهران، 1358.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
دوفصلنامۀ علمی حقوق تطبیقی
دوره 0، شماره 5 - شماره پیاپی 40
بهمن 1382
صفحه 63-84
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار