نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 استاد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران.
2 دانش‌آموخته دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران.
چکیده
عدالت در یک کلام قرار دادن هر چیز در جای خود برای اعطای حق هر صاحب حقی است. این تعریف علاوه بر اینکه نگرش قانونگذار به قرار دادن هر چیز در جای خود را نشان می‌دهد (در حوزه تقنین)، به رویکرد قوانین و محاکم قضایی نیز برای دادن حق هر صاحب حقی دلالت دارد (در حوزه اجرا). از این نظر، عدالت قراردادی نیز ترکیب همین دو قسم از عدالت خواهد بود که به جمع بین مصالح فردی و جمعی و مصالح خصوصی و عمومی می‌انجامد و زمینه تحقق نظم و امنیت قراردادی برای وصول به عدالت را فراهم می‌کند. در حقوق فرانسه جمع بین عدالت و امنیت از طریق منع سوءاستفاده از حق، موجب تحقق عدالت قراردادی و عامل اصلاح قانون مدنی شد. در حقوق کامنلا نیز الزام به رعایت حُسننیّت، تعهد به افشای اطلاعات، رعایت قواعد انصاف و منع از شروط تحمیلی در راستای تحقق عدالت قراردادی، بیشترین تأثیر را در وضع یا اصلاح مقررات داشته است. (Mohdfaiz& Razaneh,2012:13/21) معیار تحقق عدالت قراردادی در فقه اسلامی و حقوق ایران از مَجرای قاعدۀ لاضرر و به عقیده برخی قاعدۀ تغلیب می‌گذرد و در هر موردی که مفاد توافق طرفین این قواعد را نقض کند، در سطح عمومی و نسبت به مصالح جمعی قاعدۀ لاضرر، قاعدۀ تغلیب و نظریه حکم در برابر حق، توافق طرفین را ساماندهی خواهد کرد و چنانچه توافق طرفین موجب ورود ضرر غیرمتعارفی به یک طرف قرارداد شود که ناشی از قدرت برتر طرف مقابل او باشد، قاعدۀ لاضرر مانع اضرار و سامان بخش عدالت قراردادی خواهد بود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Reorganizing the Theory of Contractual Justice in French Law, Common Law and Iranian Jurisprudence
نویسندگان [English]
- Siyamak Rahpeyk 1
- Nader Sahraei 2
1 Professor, Facualty of Private Law, University of Judicial Sciences and Adminestrative Services, Tehran. Iran.
2 Phd of Private Law, University of Judicial Sciences and Adminestrative Services, Tehran. Iran.
چکیده [English]
Justice generally means to put everything in his suitable place for giving everybody his right. This definition is the junction point of all difinitions in all sciences and compliance with distributive justice and commutative justice and shows the legislator’s attitude in putting every things in his right place (in the domain of legislation), also shows law and judicial approach for giving every bodies right (In the realm of execution). In this sense contractual justice means combination of this two kind of justice and lead to the mixture of public intrests and individual intrests and provids backgrounds to order and contractual. In french law, combination of justice and security is via prohibition of abuse if right and lead to contractual justice, in common law obligation to observe good faith and not disclosing information and observe the rule of fairness and prohibition of omposed condition lead to contractual justice. Iranian law existence of the rule of La zarar and excellence of it to domination rule and also Taghlib which means that public interests are more important than individual interests implemented as distributive justice and is enough for supervision of government. If the parties agreement breach this regulations, about the public intrests the La zarar and Taghlib will govern the contract and if the agreement breachs the individual intrests wich is because of power of one party, La zarar rule avoid losses and organizing contractual justice.
کلیدواژه‌ها [English]
- Distibutive Justice
- Commutative Justice
- Taghlib
- La zarar
- Public Intrests
- Contractual modification
- Contractual security
کتابنامه
الف- کتب و مقالات
الف-1: فارسی
- 1. اچ. ال. ای. هارت (1380)، «پوزیتیویسم و جدایی حقوق و اخلاق»، ترجمۀ سید قاسم زمانی، مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره های 165 و 166، صص85-74.
- 2. افلاطـون (1386)، جمهـور، ترجمـه فؤاد روحـانی، چاپدوم، تهـران: شـرکت انتشـارات علمی.
- 3. امینی، منصور؛ عابدیان، میرحسین؛ کرمی، سکینه (1391)، «نحوه مقابله نظام‌های حقوقی با شروط ناعادلانه قراردادی و سکوت قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان در ایران»، مجله تحقیقات حقوقی، شمارۀ59، دورۀ15، صص212-171.
- 4. بجنــوردی، میرزاحسن (1419ه.ق)، القواعـد الفقهیـة، جلـد1، چاپ اول، قم: انتشارات الهادی.
- 5. بشیریه، حسین (1382)، «دیباچهای بر فلسفهعدالت»، مجله فلسفه و کلام، شمارۀیک، صص56-11.
- 6. بیکس، برایـان (1393)، فرهنگ نظـریه حقوقی، ترجمـۀ محمـد راسـخ، چاپدوم، تهران: نشر نی.
- 7. پیرعطایی، علی (1388)، نظریه اداره قرارداد، با مقدمۀ دکتر عابدیان، چاپاول، تهران: انتشارات ققنوس.
- 8. خدوری، مجید (1394)، برداشت مسلمانان از عدالت، ترجمۀ مصطفی یونسی و صمد ظهیری، چاپاول، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
- 9. ربانی گلپایگانی، علی(1390)، حسن و قبح عقلی، چاپ دوم، قم، انتشارات موسسه امام صادق(ع).
- 10. سنهوری، عبدالرزاق احمد (1934م.)، نظریة العقد، چاپ سوم، بیروت: دارالفکر.
- 11. شهیـدی، مهـدی (1385)، اصـول قـراردادهـا و تعهدات، چاپچهـارم، تهـران: انتشـارات مجد.
- 12. صدر، سیدمحمدباقر (بیتا)، اقتصادنا، ترجمۀ محمدکاظم موسوی، جلد1، بیچا، بیجا.
- 13. طباطبایی، سید محمد حسین (1372)، المیزان فی تفسیر القران، جلد1، چاپسوم، قم: انتشارات آثار علامه طباطبایی.
- 14. طوسی، ابوجعفر محمدبن حسن (1387)، المبسوط فی فقه الإمامیة، جلد2، چاپسوم، تهران: المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
- 15. الفت، نعمتالله (1384)، «نظم عمومی و الزام به انعقاد عقد»، مجله حقوق اسلامی، شمارۀ7، صص104-79.
- 16. کاتوزیان، ناصر (1370)، «حقوق و عدالت»، مجله نقد و نظر، سالسوم، شمارۀ دوم و سوم، صص57-34.
- 17. کریمی، عباس (1391-1392)، جزوه درس حقوق مدنی پیشرفته، دانشگاه تهران.
- 18. کریمی، عباس، آبین، علیرضا و شیروانی، خدیجه (1390)، نظریه عمومی عدالت، چاپاول، تهران: انتشارات دادگستر.
- 19. نراقی، ملااحمد (1408ه.ق)، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، چاپ پنجم، قم: مکتب البصیرتی.
- 20. هارت، هربـرت (1393)، مفهـوم قانون، ترجمـۀ دکتر محمد راسخ، چاپچهارم، تهران: نشر نی.
- 21. Brigitte Lefebvre(1996), La justice contractuelle : mythe ou réalité ? Les Cahiers de droit, vol. 37, No. 1, pp. 17-30.
- 22. Charles, Fried (1981), Contract as promise: A theory of contractual obligation, Massachusetts: Harvard university press, 1981.
- 23. Ghestine, Jacques (2002), the contract as economic trade, the essay in the economic of contracts- theories and application, collection of essayes, edited by Eric Brousseau and Jean Michel Glachant, Cambridge: Cambridge University Press.
- 24. Manekeng Tawali, Joelle(2015), Essai sur la justice contractuelle, Contribution a l’etude des fondements theorique de la protection de la partie vulnerable, uni de Quebec, Canada.
- 25. Mathis K (Klaus); Shannon D (Deborah) (2009), "Justice and Efficiency. In: Efficiency Instead of Justice?", Law and Philosophy Library, vol 84. No.2, Springer, Dordrecht, NorwichUnited Kingdom, p. 207.
- 26. Mohd faiz Abdullah; Razanah Ab.Rahman,(2012), unconsciability and the clash between contractual justice and freedam of contract in Malaysia, university of putra, Malaysia press, vol 13, pp19-28.
الف-2: لاتین
)
ارسال نظر در مورد این مقاله