نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشکدة حقوق دانشگاه قم
چکیده
برای تحقق مسئولیت مدنی وجود سه رکن، زیان، زیان‌دیده و رابطة سببیت، ضروری است که از زیان در گفتمان فقه و حقوق با عنوان ضرر تعبیر شده است. مقالة حاضر به صورت تطبیقی در بحث از ضرر و مبانی آن در خسارت‌های زیست محیطی می‌پردازد. نکتة اساسی آن است که خسارت زمانی محقق می‌شود که تلف یا اتلاف مال غیر به وقوع پیوندد؛ بنابراین اثبات مسئولیت مدنی در گرو اثبات مالیت مواهب طبیعی مورد تخریب است تا با آسیب به آن، ضرر تحقق یابد، پس اثبات مالیت و به تبع آن مالکیت مواهب طبیعی در مرحلة آغازین گفتگو از مسئولیت مدنی در قبال آسیب‌های زیست محیطی قرار دارد. بر این اساس لازم است انواع ضرر مورد بررسی قرار گیرد و سپس با تمسک به عمومات و اطلاعات فقهی و حقوقی در حقوق داخلی و خارجی مال بودن مواهب طبیعی مورد بحث قرار گیرد؛ از جمله موارد قابل استناد در فقه فتاوای برخی فقها در احکام اسلامی است که می‌تواند مالیت مواهب طبیعی و سپس اثبات مالکیت آن برای عموم را ترسیم نماید، تا پس از تخریب بتوان حکم به مسئولیت در قبال آن داد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Harm in Environmental Damages Comparative Study in Jurisprudence, Iranian and French Law and International Instruments
نویسنده [English]
- Azizollah Fahimi
Assistant Professor of Private Law, Qom University
چکیده [English]
Three elements are needed to form civil responsibility: harm or injury, injured party, and connection between defendant and injury. The injury element is talked about in law and jurisprudence as “harm”. Present paper comparatively studies harm and its basis in environmental damages. The essential point is, damages occur when loss or waste of another’s property happens, therefore proving liability depends on proving that natural resources are considered property so that damaging them would constitute harm. Therefore discussing whether natural resources are property and consequently discussing their ownership is the first stage of discussion about liability regarding environmental damages. Accordingly, it is necessary to explore different kinds of harms, and then using general reasons and legal and jurisprudential information in national and international law, the question of natural resources being property could be debated. Among reasons to be cited are fatwas by Islamic jurisprudents in some Islamic rules which could prove natural resources to be property and then prove their ownership for public, using them, damaging these resources could result in liability.
کلیدواژه‌ها [English]
- Harm
- Environment
- Damage
- Jurisprudence
- Iranian Law
- French Law
- International Law
- Property
الف- فارسی
- اسماعیلی، محسن؛ نظریه خسارت، چاپ اول، تهران، امیرکبیر، 1377.
- باریکلو، علیرضا؛ مسئولیت مدنی، چ 1، تهران، نشر میزان، 1385.
- برنامه ساختاری و مالی ناظر بر همکاری در حوزة محیط‌زیست سازمان ملل متحد مصوب 1972، معروف به UNEP.
- پاینده، ابوالقاسم؛ نهج‌الفصاحة، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1379.
- شهیدی، مهدی؛ آثار قراردادها و تعهدات، چ 1، تهران، نشر حقوقدان، 1377.
- فریدتنکابنی، مرتضی؛ نهج‌الفصاحة، نشر دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ پنجم، سال 1379.
- کاتوزیان، ناصر؛ قواعد عمومی قراردادها، چ 2، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1376.
- کیس، الکساندر و دیگران؛ حقوق محیط‌زیست، ترجمه: محمدحسن حبیبی، نشر دانشگاه تهران، 1381.
- ابن‌هشام، ابی محمد بن عبدالله؛ مغنی اللبیب، چ 1، قم، منشورات مکتبة آیةالله العظمی المرعشی النجفی، 1404هـ. ق.
- انصاری، مرتضی ابن امین؛ کتاب المکاسب، لجنه تحقیق تراث الشیخ الاعظم، چ 9، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1425هـ. ق.
- جوهری، اسماعیل بن حماد؛ الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، چ 4، بیروت، دارالعلم للملایین، 1407هـ. ق.
- حسینی‌مراغی، سیدمیرعبدالفتاح؛ العناوین الفقهیه، چ 1، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1417هـ. ق.
- زبیدی، محمدتقی؛ تاج العروس من جواهر القاموس، چ 1، بیروت، مکتبة الاحیاء، بی‌تا.
- صدر، سیدمحمدباقر؛ بحوث فی شرح العروة الوثقی، ج 3، 4، چ 1، نجف، مجمع الشهید الصدر العلمی، 1408هـ. ق.
- طباطبایی، سیدعلی؛ ریاض‌المسائل، ج 2، نشر آل‌البیت، سال 1404.
- طباطبایی‌یزدی، سیدمحمدکاظم؛ عروةالوثقی با حاشیه اعاظم، ج 4، چ 1، قم، میثم تمار، 1427هـ. ق.
- طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع البیان، ج 6، چ 2، بیروت، دارالمعرفة، 1408هـ. ق.
- غروی‌تبریزی، علی؛ التنقیح فی شرح العروة الوثقی، تقریرات ابحاث آیتالله العظمی خویی، ج2، 1410هـ. ق.
- مکارم‌شیرازی، ناصر و همکاران؛ تفسیر نمونه، ج 1، قم، مدرسه امیرالمؤمنین7، 1379.
- موسوی‌خمینی، سیدروح‌الله (امام خمینی)؛ کتاب البیع، نشر اسماعیلیان، سال 1410.
- موسوی‌خویی، سیدابوالقاسم؛ مصباح الفقاهه، ج 2، تقریر محمدعلی توحیدی، نشر انصاریان، سال 1417.
- نجفی‌خوانساری، موسی؛ منیة الطالب فی شرح المکاسب، ج 1، چ 1، تهران، نشر اسلامی، 1418هـ. ق.
- Agoya, what obligation does our genenation own to the neat vol, 84, p. 198.
- Carbonnier, Jean, Droit Civil Tll 1962, paris EditionRevisec.
- Carbonnier.
- G. Martin, Hallegaeff, "maree rouge" Bulletin trimestriel, 2006.
- G. Martin.
- Kiss, A. and shelton, D. International Environmental law transnational public shers inc. 1991.
- L. Gulding, our respon sibility to future Genenation.
- Libid; Allant dans une direction qeulque peu differente. G. marin preconise de donne chaun le drout de proteger les bienc – Cnvironement en lui reconnaissant un droit subjecti de penvironnement permettant la protection efficace des ele ments du milieu.
- Prieur, Michel vers un droit de L'environnement Renouvele 11 jun 2008.
- Prieur, Michel, Droit de L'environnment, 3 edition, paris Dalloz, 1994.
- Res communes.
ب- عربی
ج- لاتین
)
ارسال نظر در مورد این مقاله