نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق دانشگاه شاهد
2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه قم
3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق مالکیت فکری از دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
نظام متن باز و نظام حقوق مالکیت فکری دو نظام حقوقی عمده و اصلی برای حمایت از نرم‌افزارها هستند. نظام متن باز از نظر تاریخی بر مبنای نیازهای موجود در زمینه تولید و استفاده از نرم‌افزارها به ویژه ضرورت به روز رسانی و همچنین ضرورت سازگار کردن پدیده آمده است. اصول دهگانه حاکم بر نظام متن باز، نحوه و قلمرو حمایت از نرم‌افزارها در نظام متن باز را تعیین می‌نماید. به‌رغم مزایای فراوان حمایت از نرم‌افزارها در نظام متن باز معایب حمایت در این نظام در حدی است که پذیرش این نظام را به عنوان یک نظام حمایتی با تردیدهای جدی مواجه می‌سازد.
حمایت از نرم‌افزارها در نظام حقوق مالکیت فکری که غالباً در قالب حق مؤلف به عمل می‌آید به‌رغم مزایایی که از منظر تأمین حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارها دارد، موجب انحصار در بازار محصولات نرم‌افزاری و رکود صنعت نرم‌افزار می‌شود و نیازهای اساسی در صنعت نرم‌افزار، یعنی به روز رسانی و سازگارکردن نرم‌افزارها را تأمین نمی‌کند. لذا پذیرش مطلق این نظام به شکل کنونی آن صحیح به نظر نمی‌رسد. نتایج تحقیق حاضر نشان می‌دهد، معایب هر یک از دو نظام مذکور اعمال مطلق هر یک، به عنوان نظام حمایتی مناسب را با ایرادات اساسی مواجه ساخته است. همچنین تفاوت‌های اساسی این دو نظام در مقایسه با یکدیگر به ویژه در ارتباط با واگذاری حقوق پدید‌آورنده در مجوزهای بهره‌برداری جمع این دو نظام و ایجاد یک نظام مختلط به عنوان نظامی مناسب برای حمایت از نرم‌افزارها را غیر‌ممکن می‌سازد. لذا در وضعیت کنونی با اصلاح نظام حقوق مالکیت فکری تحت تأثیر نظام متن باز مناسب‌ترین راه برای حمایت و توسعة نرم‌افزارها فراهم خواهد آمد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analysis and Evaluation of Software Protection in Both Open Source and Intellectual Property Rights Systems
نویسندگان [English]
- Sattar Zarkalam 1
- Jafar Nezamolmolki 2
- Seyed Mohsen Tolou 3
1 Assistant Professor, Department of Law, Shahed University
2 PhD student in private law, Qom University
3 Graduated from Tarbiat Modares University with a master's degree in intellectual property law
چکیده [English]
Currently there are two legal systems to protect software: the open source system and the intellectual property system.
Historically the open source system was created due to the necessities regarding the production and use of software. The ten principles governing the open source system determine the method and scope of protection of software in this system. Despite the numerous benefits in protection of software through the open source system, the disadvantages are to the extent that the acceptance of this system as a protecting system has been faced with serious doubts.
Protecting software in the intellectual property system, which often takes place in the form of copyright, despite having the advantage of securing legal rights of the software producers, leads to monopoly in the software market and stagnation of the software industry, as well as basic necessities of the software industry -such as updating and compatibility of software-, not being met. Hence, the absolute reception of this system in its current condition is not appropriate.
Present study shows that the disadvantages of each aforementioned systems, has caused the absolute use of each of them as the appropriate support system to face with serious flaws
کلیدواژه‌ها [English]
- Open Source System
- Intellectual Property Rights System
- Open Source Software
- Software License
الف- فارسی
- اسدزاده، سیمین؛ «نظام حقوقی نرم‌افزارهای متن باز در حقوق مالکیت فکری»، پایان‌نامه دانشکده حقوق علامه طباطبایی تحت راهنمایی دکتر ستار زرکلام، 1391.
- انصاری، باقر؛ آزادی اطلاعات، نشر دادگستر، چاپ اول، تهران1387.
- _______ ؛ سازو‌کارهای حقوقی حمایت از تولید علم، انتشارت سمت، چاپ اول، تهران، 1387.
- حسنوی، رضا و فرسایی، داریوش؛ فرهنگ تشریحی کامپیوتر میکروسافت، نشر دانشیار، چاپ هفتم، تهران، 1389.
- حکمت‌نیا، محمود؛ مبانی مالکیت فکری، سازمان انتشارت پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم، تهران، 1387.
- خدمتگذار، محسن؛ فلسفة مالکیت فکری، نشر میزان، چاپ اول، تهران، 1390.
- زرکلام، ستار؛ حقوق مالکیت ادبی و هنری، انتشارت سمت، چاپ اول، تهران، 1387.
- _______ ؛ «نرم‌افزارهای اختراعی، مطالعه در حقوق فرانسه، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا»، مندرج در مجموعه مقالات اعطایی به دکتر محمد‌رضا ضیایی بیگدلی تحت عنوان جامعه بین‌المللی و حقوق بین‌الملل، خانه اندیشمندان علوم انسانی و مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی، 1391.
- صابری، روح الله؛ قراردادهای لیسانس، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوق شهر دانش، چاپ اول، تهران، 1387.
- صادقی نشاط، امیر؛ حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای کامپیوتری، نشر میزان، چاپ دوم، تهران، 1389.
- صفری، محسن؛ مشهدیان، شهاب؛ قرارداد بهره‌برداری از علامت تجاری، انتشارت جنگل، چاپ اول، تهران، 1389.
- طلوع، سید محسن؛ نظام الملکی، جعفر؛ «نظام نرم‌افزارهای متن باز»،مجله پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، تهران، 1392.
- طلوع، سید محسن؛ «حمایت از نرم‌افزارها در نظام متن باز و مقایسه آن با نظام حقوق مالکیت فکری»، پایان‌نامه دانشکده حقوق تربیت مدرس تحت راهنمایی دکتر محمود صادقی، 1393.
- میر حسینی، سید حسن؛ حقوق اختراعات، نشر میزان، چاپ اول، تهران،1387.
- Andersen-Gotta, M; Ghinea, G; Bygstad, B; 2011,"Why do commercial companies contribute to open source software?", International Journal of Information Management 32 (2012), 2011 Elsevier Ltd.
- Bitan Hubert; 2010, Droit des créations immatérielles, Lamy, Collection lamy, Axe Droit, 1èreéd.
- Dahlander, L. & Magnusson, M. G; 2005, "Relationships between open source software companies and communities: Observations from Nordic firms", Research Policy, 34(4), 481–493. Watson, R. T, Wynn, D. & Boudreau, M.-C, 2005, JBoss: The evolution of professional open source software. MIS Quarterly Executive, No. 4(3).
- Denson, W. D; 2002-2003,"The Source Code Escrow: A Worthwhile Or Worthless Investment?", 2002-2003, http://heinonline.org.
- Dixon, R; 2004, Open Source Software Law, Artech house, INC.
- Feller J; Fitzgerald B; Hissam Scott A; LakhaniKarim R; 2005, Perspectives on Free and Open Source Software, The MIT Press, Massachusetts Institute of Technology.
- Einhorn, Michael A; 2003-2004,"OpenSource and Innovative Copyright", HeinOnline -- 22 IPL News.
- El-Kassas, s; 2005,"On the Merits of the Open Source Model", Department of Computer Science, The American University in Cairo, 2005.
- Mandrusiak. L; 2010-2011, Balancing Open Source Paradigms And Traditional Intellectual Property Models To Optimize Innovation, Hein Online.
- Mann, Ronald J; 2006,"Commercializing Open Source Software: Do Property Rights Still Matter?", Harvard Journal of Law & Technology Volume, USA.
- Marcellin, Sabin & Costes, Lionel; (sous la direction, 2002), Droit informatique et des réseaux,Guide Solution et application pratique contractuelle, éd. Lamy.
- Nicolas Pichou; (2001-2002), Logiciels Libres et Droit D’Auteur, Memoir Dea Droit des Medlas Sous la Direction de M. le Professeur Xavier Agostinelli
- Pearson, H. E; 2000,"Open Source Licences, Open Source - The Death Of Proprietary Systems?", Computer Law & Security Report, Elsevier Science Ltd, Vol. 16, No. 3.
- Pianon A; 2004, "Trade Secret Vs. Open Source : And The Winner Is ... ", Erasmus Law and Economics Review 1.
- Rosen, L; 2004, "Open Source Licensing", Software Freedom and Intellectual Property Law, Published by Prentice Hall Professional Technical Reference.
- Story, A; 2004, "Intellectual Property and Computer Software", Lecturer in Intellectual Property Law, University of Kent, United Kingdom/Copyright ICTSD and UNCTAD.
- Tapscott, D. & Williams, A. D; 2008, Wikinomics-How mass collaboration changes everything. USA: Portfolio, Member of Penguin Group.
- WIPO; 2002,"Intelectual Property On The Internet: A Survey of Issue".http://ecommerce.wipo.int
- Von Krogh, G; von Hippe, E; 2003, "Special issue on open source software development", Institute of Management, University of St. Gallen, Dufourstrasse 48, St. Gallen CH-9010, Switzerlandb Sloan School of Management, MIT, 50 Memorial Drive, Cambridge, MA 02139, USA.
- Yildirim, N; Ansal, H; 2011,"Fore sighting FLOSS(free/libre/open source software)from a developing country perspective",The case of Turkey, & 2011 Elsevier Ltd. All rights reserved, Technovation 31.
- Tourneau, Philippe; 2006, Contrats informatique et électronique, éd Dalloz Référence.
ب- لاتین
ج- سایت‌های اینترنتی
- http://eu.conecta.it/paper/Perceived_disadvantages_ope.html, last visit 2013/07/01
- http://www.softwarelicenses.org/p1_proprietary.php, last visit 2013
- http://www.un.org/en/documents/udhr/http://treaties.un.org/untc/Pages/doc/Publication/UNTS/Volume%20999/volume-999-I-14668-English.pdf
- http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html last visit 2013
- http://timjimnetworktech.wikidot.com/advantages-disadvantages-of-open-source last visit 2013
- http://blog.ecomsolutions.net/2007/12/18/disadvantages-of-open-source-software/ last visit 2013/07/05
- www.opensource.org, last visit 2013
- www.sourceforge.net, last visit 2013
- http://opensource.org/faq#copyleft last visit 2014/01/09
- http://www.maketecheasier.com/open-source-vs-proprietary-license/last visit2014/01/09
)
ارسال نظر در مورد این مقاله