تشکیل قراردادها از طریق نمایندگی سامانه هوشمند

شیروی, عبدالحسین; محمدی, مرتضی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، پردیس فارابی،قم، ایران.

² دانشجوی دکتری حقوق خصوصی پردیس قم دانشگاه تهران

چکیده

تجارت الکترونیکی به سرعت در حال توسعه است. در این میان، تشکیل قراردادهای الکترونیکی توسط سیستم اتوماتیک و خودمختار توجه بسیاری از نویسندگان حقوقی و تنظیم کنندگان کنوانسیون‌های بین‌المللی را به خود جلب کرده است. این سیستم قادر است بدون دخالت و مشارکت شخص انسانی و صرفاً بر اساس دانش و هوش تعبیه شده در درون خود نسبت به ایجاب و قبول و تعیین شرایط قرارداد اقدام کند. سؤال اساسی که از جهت حقوقی مطرح می‌شود این است که، آیا بر اساس مبانی حقوقی، قراردادهای منعقده توسط چنین سیستمی صحیح تلقی می‌شود. در سیستم‌های حقوقی دنیا نسبت به توجیه انعقاد قرارداد توسط سیستم هوشمند، نظرات و راه‌حل‌های متعددی مطرح شده است که در این مقاله به اختصار بیان می‌شود. سپس صحت تشکیل قراردادهای الکترونیکی به نحو خودمختار از منظر حقوق ایران و بر اساس قانون تجارت الکترونیکی سال 1382 و مبانی فقهی آن مورد بحث قرار می‌گیرد. نهایتاً، صحت و الزام‌آور بودن چنین قراردادهایی از دیدگاه حقوق و مبانی فقهی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Formation of Contracts Through an Intelligent Agency

نویسندگان [English]

Abdolhossein Shiravi ¹
Morteza Mohammadi ²

¹ Professor of Private Law Department, University Of Tehran, Farabi Branch, Qom, Iran.

² PhD Student in Private Law, Qom Campus, University of Tehran

چکیده [English]

Electronic commerce is expanding very fast. Among many issues, the formation of electronic contracts through an automated and autonomous system has received a lot of attention from legal academics, researchers and drafters of international conventions. This system could make an offer and acceptance and could determine the terms and conditions of a transaction without any human intervention or participation. Thus, the question has been raised whether a contract which is made by such automated system is legally valid. There are various arguments for the validity of contracts made by using intelligent systems. In this paper, we first examine the different views regarding the validity of contracts Then, the validity of the autonomous formation of the electronic contracts in the context of Iranian legal system, the Iranian Electronic Commerce Act and Islamic jurisprudence will be investigated. Finally, we argue that such contracts are valid and binding from both legal and jurisprudential perspectives

کلیدواژه‌ها [English]

electronic contract
Intelligent Agency
Formation of Contract
Legal Personality
Electronic commerce act

مراجع

منابع

الف- فارسی

1- اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت: شرکت‌های تجاری، ج1، تهران، سمت، چاپ هشتم، 1383.

2- امامی، سید حسن، حقوق مدنی، تهران، ج2، موسسه الاسلامیه، چاپ سوم، 1346.

3- امیری قائم مقامی، عبد المجید، حقوق تعهدات، تهران، ج2، نشر میزان، چاپ اول، 1378.

4- ستوده تهرانی، سید حسن، حقوق تجارت، تهران، ج۱، نشر دادگستر، چاپ دوم، 1375.

5- صفار محمد جواد، شخصیت حقوقی، تهران، نشر دانا، چاپ اول، 1373.

6- صفایی سید حسین، اموال و مالکیت، تهران، نشر میزان، چاپ اول، 1379.

7- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، تهران، ج۲، شرکت سهامی انتشار، چاپ پنجم، 1379.

8- کاتوزیان ناصر، گامی به سوی عدالت، تهران، ج۲، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، چاپ اول، 1379.

ب- عربی

9- ابراهیم الدسوقی ابواللیل، الجوانب القانونیه للتعاملات الالکترونیه، کویت، مجلس النشر العلمی، 2003م.

10-اردبیلی (مقدس)، احمد، مجمع الفائده و البرهان، ج8 و 9، قم، جامعه مدرسین، 1403ق.

11-جبعی عاملی، زین الدین (شهید ثانی)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، ج۴، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، چاپ اول، 1416.

12-حلی (علامه)، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام، قم، ج۲، منشورات الرضی، چاپ اول، بی‌تا.

13-حلّی (محقق حلّی)، جعفر بن حسن، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، بیروت، ج۲، دار الاضواء، چاپ دوم، 1403ق.

14-خالد ممدوح ابراهیم، ابرام العقد الالکترونیکی، اسکندریه، دارالفکر الجامی، چاپ اول،2006.

15-خویی سید ابوالقاسم، مصباح الفقاهة، قم، ج۳، نشر وجدانی، چاپ سوم، 1371.

16-روحانی، سید محمد، المسائل المنتخبة، بیروت، مکتبه الایمان، 1417ق.

17-طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج3،موسسه الاعلمی، چاپ اول، 1415ق.

18-طوسى (شیخ الطائفه)، محمّد بن حسن، المبسوط فى فقه الامامیّه، تهران، ج۲، المکتبة المرتضویة لاحیاء الاثارالجعفریة، 1460ق .

19-موسوی خمینی، روح الله، کتاب البیع، قم، ج۲، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1410ق.

ج- لاتین

20- Giusella Finocchiaroand software agents, Electronic contracts, volume 19, issue 1, January 2003, Pages 20-24.

21- Christoph Glatt, Comparative Issues in the Formation of Electronic Contracts, International Journal of Law and Information Technology, Oxford university press, Volume 6, no1, 1998.

22- Emily M. Weitzenboeck, Electronic, Electronic Agents and the formation of contracts, International Journal of Law and Information Technology, volume9, 2001.

23- Explanatory note by the UNCITRAL secretariat on the United Nations Convention on the Use of Electronic Communications in International Contracts, (CUECIC) UNITED NATIONS PUBLICATION, V.06-57452-January 2007-2, 800, p 69.

24- Nielsen Ruth, Jacob Sandfeld, Trzaskowski Jan, EU Electronic Commerce Law, Djof Publishing, 2004.

25- Ian F. Kerr: "Providing for Autonomous Electronic Devices in the Uniform Electronic Commerce Act",1999, part 1 A, online: http://www.law.ualberta.ca/alri/ulc/current/ekerr.htm

26- Sylvia Mercado Kierkegaard, E-Contract Formation: U.S. and EU Perspectives,3 Shidler Journal of Law, Commerce. & Technology. 12 Feb. 14, 2007.

27- Waleed Al-Majid, Electronic Agents and Legal Personality: Time to Treat Them as Human Beings, Annual conference at the University of Hertfordshire, UK, April 2007.

28- UNCITRAL Model Law on Electronic Commerce (UMLEC),1996.

29- UNCITRAL Model Law on Electronic Commerce (UMLEC), 2001.

30- United Nations Convention on the Use of Electronic Communications in International Contracts (CUECIC), 2005.

31- Uniform Electronic Transactions Act (UETA).

32- Uniform Computer Information Transactions Act. (UCITA).

33- Uniform Commercial Code (UCC).

34- Principles of European Contract Law (PECL).

نام و نام خانوادگی *

پست الکترونیکی *

سمت / سازمان *

توضیحات *

شناسه امنیتی *

دوفصلنامۀ علمی حقوق تطبیقی

تشکیل قراردادها از طریق نمایندگی سامانه هوشمند

مراجع

مراجع