نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 مربی گروه حقوق، دانشگاه آزاداسلامی، واحد ورامین- پیشوا، تهران، ایران.
چکیده
در حقوق غرب به ویژه فرانسه، تخت تأثیر حقوق روم برای توجیه بقای دیون شخص مدیون بعد از مرگ او، یا بقای قرارداد بعد از مرگ یکی از طرفین و امکان استناد به آثار قرارداد نسبت به ورثه ی طرفین عقد، بر مبنای یک فرض حقوقی، نهاد قائم مقامی را تأسیس کرده‌اند؛ به این معنا که فرض می‌شود شخصیت متوفا در قالب شخص ورثه استمرار یافته، و در نتیجه او جانشین متوفا، یا قائم مقام او می شود؛ چنانکه اموال و حقوق مالی متوفا به وارث می‌رسد، دیون او نیز به ورثه منتقل شده وآنها ملزم به پرداخت آن هستند، حتی اگر مالی از متوفا باقی نمانده باشد. در حقوق ایران اگرچه واژه «قام مقام» در قانون مدنی و سایر مقررات استعمال شده است، اما در خصوص مفهوم، احکام و آثار آن نصی وجود ندارد. دکترین حقوقی تحت تأثیر حقوق فرانسه آن را پذیرفته و بر آن مبنا احکام آن را تجزیه وتحلیل کرده است. اما به نظر می رسد که مبانی این نهاد، آن گونه که در حقوق فرانسه وغرب هست، در حقو ق ایران وفقه اسلامی وجود نداشته وضرورتی هم برای آن احساس نمی گردد. در این مقاله تلاش کرده ایم تا در یک مطالعه ی تطبیقی مفهوم ومبانی تأسیس این نهاد در حقوق فرانسه و ایران بررسی وتحلیل گردد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Subrogation of Inheritance: Concept and Principles: A Comparative Study of French and Iranian Law
نویسندگان [English]
- Mahmoud Kazemi 1
- Jamshid Askar Ramaki 2
1 Associate Professor, Department of Private and Islamic Law, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Instructor at Faculty of Law. Islamic Azad University, Varamin-Pishva Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]
In western Law, especially in French, subrogation has been established for justifying the survival of debt and contract after the death of one of the parties.
In other word, when one of the parties to a contract dies, the heir becomes successor of the decedent in both properties and debt. So, in addition to the decedent’s property, his debt is transferred to the heir.
Although in Iranian Law the term successor has been used in Civil Law, but there is no a text about its concept and sentences. Legal doctrine influenced by French Civil Law, has accepted it and has analyzed its sentences on this base. But it seems that the principles of this term do not exist in Iranian and Islamic Legal system as it is in the Western Law.
This article attempts to analyze the concept and principles of Subrogation in Iranian and French Law through a comparative study.
کلیدواژه‌ها [English]
- Subrogation Basis
- Continuation of the Deceased Personality
- Survival of Deceased’ Debt
- امامی، سید حسن (1372)، حقوق مدنی، جلد 1 و 2، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات اسلامیه.
- جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1386)، الفارق، جلد 4، چاپ اول، تهران: گنج دانش.
- کاتوزیان، ناصر (1376)، حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، جلد 3، چاپ دوم، تهران: شرکت انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1389)، روش تجربی تحقیق در حقوق، چاپ اول، تهران،: شرکت سهامی انتشار.
- جمعى از پژوهشگران زیر نظر شاهرودى، سید محمود هاشمى (1423 ه. ق)، موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت(ع) ، جلد 9، چاپ اول، قم: مؤسسه دائرۀ المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت (ع).
- حسنى، هاشم معروف (بی‌تا)، نظریة العقد فی الفقه الجعفری، چاپ اول، بیروت: منشورات مکتبة هاشم.
- حسینی عاملى، سید جواد بن محمد (1419 ه. ق)، مفتاح الکرامۀ فی شرح قواعد العلاّمۀ، جلد 23، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیهی قم.
- سبزوارى، سید عبد الأعلى (1413 ه. ق)، مهذّب الأحکام، جلد 19، چاپ چهارم، قم: مؤسسه المنار - دفتر حضرت آیت الله سبزواری.
- صدر، شهید سید محمد (1420 ه. ق)، ما وراء الفقه، چاپ اول، بیروت: دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع.
- طباطبایى، سید على بن محمد(1418 ه. ق)، ریاض المسائل، جلد 10، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
- عاملی، زین الدین بن على (شهید ثانى) (1410 ه. ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، جلد 8، چاپ اول، قم: کتاب فروشی داوری.
- فیض کاشانى، محمد محسن (بی‌تا)، مفاتیح الشرائع، جلد3، چاپ اول، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
- مجاهد طباطبایى، سید محمد (بی‌تا)، کتاب المناهل، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
- موسوى بجنوردى، سید حسن (1419 ه. ق)، القواعد الفقهیة، جلد 7، چاپ اول، قم: نشر الهادی.
- نجفى، محمد حسن (صاحب الجواهر) (1404 ه. ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، جلد 39، چاپ هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- Demogue, Rene (1901). “Essai d'une Theorie Generale de la Subrogation réele”, Rev. Critique Legis. & Juris, nouvlle série, Vol. 30, pp. 295 – 310, access ible ả : Hein Online.
- Deshaye, Oliver (2008). “Ayant cause”, Réportoire de droit civil, Dalloz, janvier 2008, pp. 1 – 25.
- Ghestin, Jaques; Marc Billiau & Grégoire Loiseau (2005). Traité de droit civil, Le régime des créances et des dettes, Paris: L.G.D.J.
- Malaurie, Philippe; Laurent Aynés & Stoffel-Munck (2003). Droit civil, Les obligations, Paris: Défrenois.
- Marseille, Georges-Charles (1873). Continuation de la personne d'un défunt, conséquences de cette fiction, en droit romain et en droit français, Thèse pour le doctorat, Paris: Faculté de droit de Paris.
- Marty, Gabriel & Pierre Raynaud (1972). Droit civil, T.I, Introduction générale a l’étude de droit, 9er edition, Paris: Sirey.
- Mazeaud, Henry ; Léon Mazeaud & Jean Mazeaud (1998). Leçons de droit civil, T. IV, V. II, Successions et Libéralités, Éd. 9, Par Laurent Leveneur et Sabine Mazeaud-Leveneur, Paris: Montchrestien.
- Mazeaud, Henry; Léon Mazeaud & Jean Mazeaud (2000).Leçons de droit civil, T. 1, V. 1, Introductoin a l'étude du droit, Éd. 12, Par François Chabas, Paris: Montchrestien.
- Savuax, Éric (2014). Répertoire de droit civil, Paris: Dolloz.
- Terré François; Philippe Simler & Lequette Yves (1999). Droit civil, Les obligations, Éd. 7, Paris: Dalloz.
- Nicod, Mark (2014). “La continuation de la personne du défunt: principe général du droit français des successions?”, Presses de l'université Toulouse 1 capitale, pp.141–150, access ible ả: https://books.openedition.org.
)